Chronisch lijden en je relatie.

(P. Kindt, relatietherapeut)
---------------------------------

P. Kindt is psycholoog en relatietherapeut. Hij wordt vaak geraadpleegd voor pestgedrag. Wat chronisch lijden en
relaties betreft is hij ook een ervaringsdeskundige als echtgenoot van een pijnpatiënt.
Eerst wordt er uitgelegd wat een relatie doet slagen, los van de problemen van een pijnpatiënt. Daarna gaat het over
relatieproblemen die mensen kunnen hebben bij chronisch lijden.
I. Wat zijn de bepalende factoren voor het slagen van een langdurige relatie?
------------------------------------------------------------------------------
1) Behoeftebevrediging: er zijn 5 blokken van behoeften:
* 1ste niveau: basisbehoeften: deze zijn nodig om te kunnen overleven vb. voedsel, slaap, seks...
* 2de niveau: zekerheid, zowel psychologisch als materieel: hierbij is het huwelijk de beste bron voor stabiliteit
* 3de niveau: sociale behoeften, erbij horen, sociale netwerken uitbouwen:ook dit kan beter als koppel dan als single
* 4de niveau: eigenwaarde, erkenning, zelfbevestiging
* 5de niveau: zelfrealisatie
Indien er relatieproblemen zijn zal men eerst nagaan welke behoeften er niet bevredigd zijn
(vb. zekerheid kan twijfelachtig zijn bij jobverlies) om daarna tot een oplossing te komen.
2) Liefde en verliefdheid: een relatie verandert na verloop van tijd.
Verliefdheid, het gevoel van vlinders in de buik, wordt bepaald door een
dopaminetoename in het bloed. De hoeveelheid dopamine neemt af met de jaren, de verliefdheid wordt minder
maar in een goede relatie gaat het gevoel van verbondenheid (= liefde) stijgen; de relatie gaat verder.
3) Aanpassing en aanvaarding: als er problemen ontstaan moet men een nieuw evenwicht zoeken.
Dit kan enkel door een geven en nemen, van beide partners.
4) Innerlijk evenwicht van de partners: zonder problemen is iedereen evenwichtig, bij problemen wordt het
geestelijk evenwicht verstoord,
vb. menopauze van de vrouw, ongeluk van een kind.
5) Lichamelijkheid en erotiek: dit moet voor beide partners op dezelfde golflengte zitten, anders ontstaan er problemen.

II. Wat zijn de bijzondere valkuilen voor relaties geconfronteerd met
chronisch lijden?
---------------------------------------------------------------------------
1) Fixatie op het probleem / de problemen: deze mogen niet alles overheersen, men moet ook ruimte creëren
voor andere dingen.
2) Ongemerkt wegglijden in een depressie: dit gebeurt heel geleidelijk. Men moet proberen ze te voorkomen
want behandelen is moeilijker. Soms is hulp van derden nodig.
3) Uitputting en energieverlies: die ondermijnen het immuunsysteem. Door uitputting is men vatbaarder
voor andere ziekten (vb. griep).
4) Rolgedrag - ziektegedrag: als men lang genoeg afhankelijk is van anderen blijft men in de rol van zieke;
in de plaats van een persoon met pijn wordt men een pijnpatiënt, je hebt geen ziekte maar bent een zieke.
5) Afglijden naar een verzorgingsrelatie: dit is geen evenwichtige relatie meer. De invalide persoon wordt
te afhankelijk, de valide gaat er onderdoor door de stress.

III. Enkele vuistregels voor coaching / therapie.
----------------------------------------------------
1) Laat je begeleiden: vroegtijdig en lang genoeg.
2) Bouw een zorgnetwerk uit: professionelen, vrijwilligers, kennissen.
3) Behoud allebei uw autonomie: maak vaste afspraken, slorp mekaar niet op.
4) Kijk de problemen recht in de ogen: men mag niet gefixeerd zijn op de problemen maar men mag ze evenmin ontkennen.
5) Communiceer open en direct: krop niet alles op.
6) Wees op je hoede voor ingesnoerde emoties.
7) Doe niet meer voor elkaar dan JOUW mentaal en lichamelijk draagvlak aankan:vb. je moet je zieke partner
niet alle dagen in het ziekenhuis bezoeken als dat niet kan, maar maak afspraken met vrienden om bij te springen.
8) Maak een bilan van ASSETS en DEFICITS en onderneem stappen opdat de balans overhelt naar de
positieve kant.... of trek de conclusies:(assets zijn de positieve zaken die een relatie de moeite waard maken,
deficits zijn de dingen waarvoor men een relatie zou verbreken).
9) Gebruik de toegangspoorten tot meesterschap over je psyche:
* medicatie: vnl. psychopharmaca met mate, gedurende een korte periode.
* voeding, fytotherapie, bloesems, homeopathie, ...
* van relaxatie tot meditatie
* aërobe inspanningen (= die hartslag opjaagt): sporten, conditie
* maak gebruik van al je zintuigen
* vergeet je lichaam niet: hygiëne, verzorging, gewicht, genot
* introduceer extra levenskwaliteit: kunst, mini luxe, leren genieten ...
* erotiek en spiritualiteit
* zorg voor een sterk en uitgebreid relationeel netwerk: de kwaliteit van het netwerk is minder belangrijk
dan de uitgebreidheid.
Vragen:
Vraag: ik neem 10 jaren antidepressiva om de pijn te onderdrukken, is dit goed of slecht?
Antw.: antidepressiva worden te pas en te onpas gebruikt, ze werken pas na +/- 6 weken; er zijn andere
middelen om de stemming te verbeteren (vb. bloesems)35 tot 55 % van de werking van serlaine berust op
het placebo-effect, voeding en supplementen kunnen ook een goede invloed hebben.
Vraag: wat is de invloed van chronisch lijden op familie en vrienden?
Antw.: men kan niet meer op vakantie met vrienden, in het begin is er nog wel belangstelling maar als het
probleem echt chronisch wordt niet meer; oplossing: vrienden zo weinig mogelijk belasten (vb. van 2 uren
samen zijn niet 1,5 uur praten over problemen) meer steunen op vrijwilligers.
Vraag: hoe verwerk je het ziek zijn?
Antw.: het is als een rouwproces, men doorloopt 5 fasen: ontkenning,
kwaadheid, willen onderhandelen, verdriet, aanvaarding
sommigen blijven hangen in een bepaalde fase (vb. van verdriet)
men moet proberen tijdens elke fase toch nog ruimte in te bouwen voor andere zaken.
Vraag: wat met een relatie waarin de gezonde persoon dominant is?
Antw.: het is niet omdat men ziek is en afhankelijk dat men alles maar moet verdragen, de zieke moet kunnen
afstand nemen van die persoon.
Vraag: het feit dat men in een rolstoel zit verandert het zelfbeeld, hoe moet men daarmee omgaan?
Antw.: men moet de dingen niet omzeilen maar de confrontatie aangaan, stap voor stap.
---------------------------------------------------
Met onze dank aan Chris